HỌC HỎI NĂM THÁNH TÔN VINH CÁC THÁNH TỬ ĐẠO VIỆT NAM (PHẦN 2)
Bài 1: THÁNH ANÊ LÊ THỊ THÀNH – Giáo dân (1781-1841), tử đạo ngày 12 tháng 7.
THEO GƯƠNG THÁNH TỬ ĐẠO ANÊ LÊ THỊ THÀNH, NGƯỜI MẸ CÔNG GIÁO SỐNG ĐỨC TIN CAN TRƯỜNG TRONG CUỘC SỐNG HÔM NAY.
(Linh mục Giuse Nguyễn Quốc Quang)
Chúng ta sống trong tâm tình năm Thánh tôn kính các Thánh Tử đạo Việt Nam. Trong thư công bố năm Thánh, Các Đức Giám mục Việt nam nói: “Hội Thánh Công Giáo Việt Nam hân hoan cử hành kỷ niệm 30 năm sự kiện trọng đại này nhằm mừng kính các Thánh Tử Đạo và vì ích lợi thiêng liêng của Dân Chúa. Để được lợi ích ấy, các Đức Giám Mục gọi mọi tín hữu chiêm ngắm và học hỏi gương sống đức tin của Các Thánh Tử Đạo Việt Nam nhằm vừa giúp chúng ta hiểu biết hơn về lịch sử Hội Thánh và Các Thánh Tử Đạo, vừa thúc đẩy chúng ta noi theo gương sống của các Ngài”. Với tâm tình đó, tôi xin chia sẻ với quý mẹ chị đề tài: “Theo gương Thánh Tử Đạo Anê Lê Thị Thành, Người Mẹ công giáo hãy sống đức tin can trường trong cuộc sống hôm nay”.
1) Hạnh Thánh Anê Lê Thị Thành:
Anê Lê Thị Thành sinh năm 1781 tại làng Bái Điền, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hoá. Năm 17 tuổi cô kết hôn cùng anh Nguyễn Văn Nhất, họ sống với nhau rất hạnh phúc và thuận hoà, họ sinh hạ được hai con trai tên Đê và Trân và bốn gái: Thu, Năm, Nhiên, Nụ. Tục lệ địa phương thường gọi tên cha mẹ bằng tên người con đầu lòng, vì thế mới có tên bà Thánh Đê. Hai ông bà sống hiền lành đạo đức, rất quan tâm đến việc giáo dục con cái. Cô Lucia Nụ, con gái út khi giáo quyền thẩm vấn trong việc điều tra phong thánh, cô khai như sau: “Thân mẫu chúng tôi rất chăm lo việc giáo dục chúng tôi. Chính người dạy chúng tôi học chữ và giáo lý, sau dạy cách tham dự thánh lễ và xưng tội rước lễ. Người không để chúng tôi biếng nhác việc xưng tội. Khi chúng tôi lơ là, người thúc dục chúng tôi bằng được mới thôi. Người cho chúng tôi nhập hội con Đức Mẹ, vào ban thiếu nữ thưa kinh ở nhà thờ”. Một người con khác, cô Anna Năm cũng xác minh: “Song thân chúng tôi chỉ gả con gái cho những thanh niên đạo hạnh. Sau khi tôi kết hôn thân mẫu thường đến thăm chúng tôi và khuyên bảo những điều tốt lành. Có lần người dạy tôi: Tuân theo ý Chúa con lập gia đình là gánh rất nặng. Con phải ăn ở khôn ngoan, đừng cãi lời cha mẹ chồng. Hãy vui lòng đón nhận Thánh Giá Chúa gởi cho. Người cũng thường khuyên vợ chồng tôi: “Hai con hãy sống hòa hợp, an vui, đừng để ai nghe chúng con cãi nhau bao giờ”.
Theo lịch sử, dưới thời Thiệu Trị, cuộc bách hại đạo ngày càng quyết liệt, vì kính trọng và quý mến các cha, bà Đê đã không ngần ngại giúp đỡ và che dấu các ngài. Bà dành một khu nhà đặc biệt để các ngài trú ẩn. Chính đức ái đó đã dẫn bà Đê đến phúc tử đạo. Ngày 14 tháng 4 năm 1841, vào sáng sớm ngày lễ phục sinh, bà đã bị bắt cùng với cha Galy Lý và một số giáo dân khác. Trong thời gian bị giam giữ, lính tráng đánh đập bà tàn nhẫn, toàn thân bà bầm tím máu. Tuy là phận nữ yếu đuối, nhưng bà đã tỏ ra can đảm cách phi thường, không nao núng, vui vẻ chấp nhận những cực hình tra tấn. Khi chồng đến thăm, bà giải thích vì sao bà được kiên tâm như vậy: “Họ đánh đập tôi vô cùng hung dữ, đến độ đàn ông cũng chẳng chịu nổi, nhưng tôi đã được ơn Đức Mẹ giúp sức nên tôi ít cảm thấy đau đớn”. Con gái vào tù thăm mẹ, khóc lóc khi thấy thân thể bà bầm tím máu, áo bê bết loang lổ vết máu, bà hài hước an ủi: “Con đừng khóc mẹ nữa, mẹ mặc áo hoa hồng thắm đỏ, sao con khóc?” Bà coi những vết máu như vòng hoa khoác lên cổ người chiến sĩ thắng trận khải hoàn. Rồi bà nói với cô: “Con hãy về chuyển lời mẹ bảo anh chị em con săn sóc việc nhà, vững tâm giữ đạo, sáng tối đọc kinh xem lễ, cầu nguyện cho mẹ vác Thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ đoàn tụ trên nước Thiên đàng”. Vì bị những cực hình tra tấn và phải chịu đói chịu khát, nên bà đã kiệt sức và chết rũ tù ngày 12 tháng 7 năm 1841, sau ba tháng bị giam cầm vì đức tin, thọ 60 tuổi. Và phần thưởng tuyệt hảo Thiên Chúa trọng thưởng: Anê Lê thị Thành, thánh nữ tử Đạo tiên khởi của Giáo Hội Công Giáo Việt Nam.
2) Theo gương Thánh Tử Đạo Anê Lê Thị Thành, Người Mẹ Công Giáo hãy sống đức tin can trường trong cuộc sống hôm nay.
Thánh nữ Anê Lê Thị Thánh là thánh nữ tiên khởi và cũng là Thánh nữ duy nhất trong 117 vị Thánh Tử Đạo Việt Nam. Trước khi trở thành vị Thánh tử đạo, bà đã là một người mẹ gương mẫu trong đức tin can trường trong mọi thử thách hay mọi hoàn cảnh của cuộc đời và đó cũng là lý do để các mẹ chị noi gương sống đức tin của chúng ta một cách trung kiên qua mọi hoàn cảnh của cuộc sống này như Thánh Anê Lê Thị Thành xưa, vì Thánh nữ rất gần gũi với chúng ta, là người mẹ giáo dân Công giáo điển hình, là niềm khích lệ cho những người mẹ chúng ta đừng nản lòng sống đức tin dù khi mạnh khỏe cũng lúc bệnh tật, còn trẻ hay đã già; khi gia đình mình thịnh vượng, bình an cũng như lúc gặp gian nan hay thử thách; khi tình yêu hôn nhân gia đình mình đang nở hoa cũng như gặp bất trắc…
Trong thư công bố năm Thánh tôn vinh các Thánh Tử Đạo Việt Nam, Các Đức Giám Mục nhắc nhở và thúc đẩy tất cả chúng ta sống tinh thần tử Đạo trong môi trường hiện nay: “Cái chết của mình, Các Thánh Tử Đạo đã làm chứng trước mặt vua chúa, quan quyền và mọi người rằng Nước Trời là “kho tàng chôn giấu trong ruộng” và “ngọc quý vô giá” nên khi tìm được, các ngài sẵn sàng bán tất cả những gì mình có, kể cả mạng sống, để “mua thửa ruộng và ngọc quý đó” (x. Mt 13,44-46). Ngày nay, các Kitô hữu cũng được kêu gọi sống tinh thần hi sinh, từ bỏ theo bậc sống của mình để làm chứng cho Chúa và Tin Mừng tình yêu. Các gia đình Công giáo hãy từ bỏ những ham muốn bất chính và tính toán ích kỷ, để làm chứng rằng Tin Mừng tình yêu là nẻo đường hạnh phúc. Cho nên, Đức Piô XII đã dạy: “Trong một gia đình mà người chồng biết quên mình đi để nghĩ đến vợ và các con, người mẹ quên mình đi để nghĩ đến chồng và các con, các con quên mình đi để nghĩ đến cha mẹ và anh chị em, gia đình đó là Thiên đàng”, vì gia đình đó là phản ảnh của Thiên Chúa Ba Ngôi” (Thư chung, số 3).
Kính thưa các bà mẹ chị Công giáo,
Chúng ta vừa mới cùng nhau ôn lại đời sống đức tin của thánh tử nữ Đạo Việt Nam Anê Lê Thị Thành và thấy Ngài đã sống và làm chứng cho đức tin mạnh mẽ can trường thế nào. Bà Thánh Đê chết rủ tù chỉ vì tin vào Chúa Giêsu, Con Thiên Chúa hằng sống, và bà tin rằng chỉ có Thiên Chúa mới ban sống hạnh phúc và bình an dồi dào đời này và đời sau. Cho nên, trong tù, Thánh Đê khuyên con cái rằng: “Con hãy về chuyển lời mẹ bảo anh chị em con săn sóc việc nhà, vững tâm giữ đạo, sáng tối đọc kinh xem lễ, cầu nguyện cho mẹ vác Thánh giá Chúa đến cùng. Chẳng bao lâu mẹ con ta sẽ đoàn tụ trên nước Thiên đàng”. Lời tuyên xưng của thánh nữ Đê tử đạo không chỉ là lời tuyên bố trong một khoảnh khắc nhất thời trước khi chết, nhưng đó là hoa trái kết tinh từ một đời sống đức tin thấm nhuần Lời Chúa trong chính hoàn cảnh của đời sống.
Là con cháu các Thánh tử Đạo Việt Nam, chúng ta hãy phát huy gia sản đức tin mà cha ông đã để lại cho chúng ta. Đức tin ấy đã lớn lên trong máu và nước mắt, hy sinh và gian khổ. Bao nhiêu thế hệ đã nằm xuống để chúng ta được trung kiên với đức tin tông truyền. Ngày nay, tuy không còn phải chịu những đau thương dữ dằn như trong quá khứ, nhưng chúng ta đang phải đối diện với một cuộc tấn công khác có thể còn nguy hiểm gấp bội: sức mạnh của tiền bạc, địa vị, khoái lạc, tự do buông thả, lối sống hưởng thụ. Những sức mạnh này đã làm cho bao nhiêu tín hữu gục ngã, đã lôi kéo bao nhiêu Kitô hữu rời xa Hội Thánh, và đã làm cho biết bao người quên Thiên Chúa. Chúng ta hãy bắt chước Thánh nữ tử Đạo Anê sống đức tin một cách xác tín và ý thức như thánh Phaolô: “Tôi biết tôi đã tin vào ai” (2Tm 1, 12). Hãy để cho lòng tin vào Chúa thấm nhuần và biến đổi cuộc sống chúng ta, để tất cả mọi hành vi đối nhân xử thế, chọn lựa, thái độ của chúng ta luôn tỏa chiếu sức mạnh của Tin Mừng, của đức tin và tạo nên một sức mạnh bình an làm cho chúng ta an lòng sống với Chúa và mọi người trong cuộc sống này nhờ chúng ta biết sống tin tưởng, phó thác và chủ động sống theo ý Chúa và Lời Ngài. Lối sống đó là soi mình dưới bóng Chúa, đặt hành vi luân thường đạo lý dưới Lời Chúa qua từng biến cố hoàn cảnh của cuộc đời bằng hành động cụ thể. Vậy:
– Trong cuộc sống bây giờ, nếu quý mẹ chị đang có gia đình hạnh phúc hay con ngoan và ông chồng đàng hoàng, chúng ta tạ ơn Chúa đồng thời phải gắn bó và sống hết tình với Chúa và gia đình hơn nữa, vì chưng nói như lời Thánh Phaolô rằng tôi hay gia đình tôi có là gì cũng là nhờ ơn Thiên Chúa (1Cr 15,10). Và khi nếu quý mẹ chị thành công và giàu có thánh thiện, chúng ta cũng hãy tạ ơn Chúa đồng thời biết chia cơm sẻ áo, an ủi và khuyên bảo mọi người: từ người trẻ đến già, nghèo đến người đau yếu bệnh tật, từ kẻ hư hỏng đến người tội lỗi, người bất hạnh đến người khổ hơn chúng ta vì chưng Chúa Giêsu dạy: “Mỗi lần các ngươi làm như thế cho một trong những anh em bé nhỏ nhất của Ta đây, là các ngươi đã làm cho chính Ta vậy” (Mt 25,40), lúc ấy “Phàm ai đã có, thì sẽ được cho thêm; còn ai không có, thì ngay cái nó đang có cũng sẽ bị lấy đi” (Mt 19,35). Cho nên, quý mẹ chị từ nay đừng để: “Khi tôi lầm lỡ, mới biết sớt chia với người lỡ lầm. Khi tôi nghèo đói, tôi sẽ hiểu nỗi đau người lầm than. Khi tôi gian nan mới biết sớt chia với người khốn cùng. Khi tôi đau khổ, đời tôi mới biết cảm thông”. Lúc đó mình giúp họ thì mình đã quá hững hờ rồi quý mẹ chị ạ. Cho nên, đừng để: “Khi tôi buồn chán mới biết nỗi đau nơi người thất vọng. Khi tôi mù lòa tôi sẽ hiểu bóng đêm và sợ hãi. Khi tôi cô đơn, mới biết xót xa với người cô quạnh. Khi tôi khát vọng, đời tôi thấm nỗi trầm luân”. Lúc đó mình mới giúp họ thì đã quá hững hờ rồi quý mẹ chị ạ. Cho nên, đừng để: “Khi tôi quỵ ngã mới biết đỡ nâng những người xa đọa. Khi tôi oà khóc tôi sẽ hiểu nước mắt sao buồn quá. Khi tôi lang thang mới biết đắng cay với người không nhà. Khi tôi đơn độc thì thương ai mất mẹ cha”. Lúc đó mình mới giúp họ thì đã quá hững hờ rồi quý mẹ chị ạ. Cho nên, chúng ta giờ đây hãy xin Chúa rằng: “Lạy Chúa ban yêu thương vào trái tim con. Đã bao lần con đây hờ hững. Lạy Chúa dạy con yêu thương, dạy con yêu thương. Cho hòa bình sáng ngời muôn nơi” (Kinh hòa bình, Lm. Từ Duyên).
Thế bây giờ, trong cuộc sống, nếu hỏi quý mẹ chị đang lâm cảnh túng thiếu nghèo khổ thì sống đức tin làm sao? Đừng buồn bã, đừng oán trách trái lại, chúng ta cần phải cậy dựa và tìm đến Đấng phù trợ ta nhờ đó đức tin ta được mạnh mẽ, vững vàn hầu luôn được Chúa ủi an làm cho ta được bình an mà vui sống với Chúa, trong Chúa và bên Chúa trong cảnh nghèo vật chất nhưng giàu đức tin và ý chí nghị lực. Chúng ta nhớ một tám mối phúc Chúa Giêsu dạy trong bảng hiến chương Nước Trời: “Phúc thay ai có tâm hồn nghèo khó, vì Nước Trời là của họ” (Mt 5,3). Tại sao Chúa Giêsu dạy chúng ta phải có tâm hồn nghèo khó siêu thoát với của cải vật chất? Vì của cải vật chất chỉ là phương tiện giúp sống đạt mục đích cuối cùng là được hạnh phúc và sống đời đời với Thiên Chúa, chứ của cải vật chất không phải mục đích cuối cùng của đời sống này. Vậy, nếu người ta sống duy vật chất, họ chắc chắn mất phần tâm linh, tức mất linh hồn, mất lương tri, bất nhân và tàn độc. Chẳng hạn, mới đây ngày Vụ việc đau lòng trên xảy ra tại thôn Đồng Lạc, xã Trung Dũng (huyện Tiên Lữ, Hưng Yên) khiến dư luận địa phương xôn xao. Từ khi nghe tin chồng bị gian hồ dọa giết vì thiếu nợ tiền bạc, người đàn bà này bực tức. Tối hôm đó, bà Điệu mang theo một khúc gỗ dài khoảng 70cm đi vào phòng ngủ của chồng. Thấy chồng đang nằm ngủ, Điệu dùng gậy gỗ vụt liên tiếp khiến anh Giới bật dậy, giằng co hung khí với vợ nhưng không được. Điệu tiếp tục vụt 2 phát vào người chồng. Cậu con trai 17 tuổi nghe tiếng bố mẹ giằng co, chạy vào can ngăn, giằng gậy khỏi tay mẹ. Còn Điệu thì bỏ ra nhà ngoài. Thấy bố chảy nhiều máu, con trai anh Giới đã gọi taxi đưa anh Giới đến bệnh viện đa khoa Hưng Yên để cấp cứu. Tuy nhiên, khi đến bệnh viện được khoảng 15 phút thì nạn nhân tử vong. Đó cũng vì tiền của mà con người đánh mất lương tâm, bất nhân và tàn ác dù là đã vợ chồng một xương một thịt với nhau. Vì thế, Chúa Giêsu khẳng định rằng: “Người nào được cả thế giới mà phải đánh mất chính mình hay là thiệt thân, thì nào có lợi gì? (Lc 9,25).
Thế bây giờ, trong cuộc sống, nếu quý mẹ chị đang gặp bệnh tật tinh thần hay thân xác, đừng tuyệt vọng, đừng đánh mất đức tin! Nhưng, trước hết phải sống Lời Chúa hằng ngày, nghĩa là xin vâng và thi hành Lời Chúa ở bất cứ hoàn cảnh nào hay dù đau khổ mấy đi nữa. Qúy mẹ chị có công nhận với tôi rằng bệnh hoạn không phải là do Chúa phạt, càng không phải là do tội mình hay ông bà cha mẹ anh chị em mình gây ra nhưng mình bệnh hoạn như thế này là để quyền năng Chúa được tỏ hiện nơi ta. Qủa thế, mời quý mẹ chị và tôi cùng đọc lại trang Phúc Âm này (Ga 9, 1-7): “Đi ngang qua, Đức Giê-su nhìn thấy một người mù từ thuở mới sinh. Các môn đệ hỏi Người: “Thưa Thầy, ai đã phạm tội khiến người này sinh ra đã bị mù, anh ta hay cha mẹ anh ta? ” Đức Giê-su trả lời: “Không phải anh ta, cũng chẳng phải cha mẹ anh ta đã phạm tội. Nhưng sở dĩ như thế là để thiên hạ nhìn thấy công trình của Thiên Chúa được tỏ hiện nơi anh”. Cho nên, ngay lúc này, Lời Chúa ban cho quý mẹ chị sức mạnh để chịu đựng đau khổ bệnh tật một trật kiên trì vững đức tin để rồi đến một lúc nào đó chắc chắn mẹ chị sẽ nhìn thấy những điều kỳ diệu và những điều lớn lao mà chúng ta không tưởng tượng được! Đúng như Lời Chúa trong thư Do thái quả quyết: “Đức tin là bảo đảm cho những điều ta hy vọng, là bằng chứng cho những điều ta không thấy” (Dt 11,1). Vì vậy, sống Lời Ngài từng giây trong đời giúp đức tin kiên cường hơn và bền đỗ hơn đồng thời phát huy tính hiệu quả của lòng tin. Cho nên, Thánh Giacôbê xác tín: “Anh em hãy tự cho mình là được chan chứa niềm vui khi gặp thử thách trăm chiều. Vì như anh em biết: đức tin có vượt qua thử thách mới sinh ra lòng kiên nhẫn. Chớ gì anh em chứng tỏ lòng kiên nhẫn đó ra bằng những việc hoàn hảo, để anh em nên hoàn hảo, không có chi đáng trách, không thiếu sót điều gì” (Gc 1,2-4). Sau đó, chúng ta hãy dâng những khó khăn, đau khổ lên cho Chúa trong lời cầu nguyện. Vì khi cầu nguyện chúng ta chuyển những khó khăn đau khổ ấy cho Chúa, lập tức ta có được sự trợ giúp của Chúa, có thêm những sức mạnh siêu nhiên giúp chúng ta chịu đựng đau khổ. Cầu nguyện với Chúa trong đau khổ sẽ tạo ra một sức mạnh làm thêm ơn thánh, giúp ta tin rằng khi biết chịu đựng đau khổ vì danh Thiên Chúa, nhất định Chúa sẽ ban cho chúng ta mọi ơn lành. Vì Lời Chúa xác quyết: “Đừng lo lắng gì cả. Nhưng trong mọi hoàn cảnh, hãy đem lời cầu khẩn, van xin và tạ ơn mà giãi bày trước mặt Chúa. Và… Chúa sẽ ban cho bình an vượt lên trên hết mọi hiểu biết. Và bình an ấy sẽ điều khiển cách suy nghĩ và cảm nhận của chúng ta” (Pl 4,6-7). Vì vậy, dù bất cứ hoàn cảnh hay bất cứ điều gì xảy ra, chúng ta phải kiên trì và khiêm tốn cầu nguyện, chắc chắn Chúa làm mọi điều tốt đẹp cho cho chúng ta (Rm 8,28).
Kết luận, chúng ta luôn tự hào là người có đức tin, vậy chúng ta đã và đang làm gì để tuyên xưng, sống và làm chứng cho đức tin đó? Tôi có luôn hành động theo đức tin không? Hay tôi chỉ là một kẻ hữu danh vô thực? Có thể nói, nhiều khi chúng ta hay đòi hỏi người khác phải thế này thế nọ, nhưng chính mình thì chẳng chịu thay đổi gì cả. Thật là nực cười khi một cha mẹ luôn đòi hỏi con cái: “Bọn bay không được nói tục!”, trong khi đó mỗi khi mình mở miệng ra là không ngớt nói những lời tục tĩu. Làm sao chúng ta lại đòi hỏi con cái không được rượu chè, cờ bạc, trai gái, nói hành nói xấu… trong khi đó chúng ta cũng lem nhem vào những chuyện ấy? Hay dạy: “Con cái không được vô lễ, bất hiếu với mẹ cha trong khi đó, mình vô lễ, bất hiếu với cha mẹ mình đang ốm đau nằm liệt gường, la lối thoái mạ, đòi chia gia tài đất đai khi ông bà còn sống sờ ra đó”. Rồi, đối với Đạo Chúa, chúng ta dạy con cái phải siêng năng xưng tội, rước lễ, đọc kinh tham dự thánh lễ, phải có lòng bác ái… nhưng chính chúng ta chẳng mấy khi thực hiện các điều ấy cách nghiêm túc. Lời nhắc nhở của Đức Giám mục dành cho các ứng viên chức thánh: “Anh hãy tin điều anh đọc, dạy điều anh tin và thi hành điều anh dạy”. Đây quả là một lời nhắc nhở rất thiết thực và hữu lý đối với mỗi người chúng ta, vì chưng đức tin của chúng ta chỉ thật sự sống động mạnh mẽ hùng hồn và có sức thuyết phục người khác chỉ khi chúng ta hành động. Chúa Giêsu là Thầy và là Chúa của chúng ta đã nói và đã làm nêu gương cho chúng ta, rồi đến Đức Mẹ, Thánh Giuse, Các Thánh Nam Nữ, đặc biệt là các Thánh Đạo Việt Nam, cách riêng Thánh Anê Lê Thị Thành.
Xin chúc mừng Các Bà Mẹ Công Giáo Việt Nam, cách riêng xin chúc mừng Các Bà Mẹ Công Giáo Giáo Xứ Xuân Thạnh, cầu chúc các bà mẹ luôn được hạnh phúc nhờ biết noi gương Thánh nữ Anê Lê Thị Thành trên hành trình sống và làm chứng cho đức tin trong nếp sống gia đình, với mục đích cao cả là sinh con cái thánh thiện cho Nước Chúa qua việc chăm sóc, giáo dục con cái về nhân bản cũng như về đức tin. Nguyện xin Thánh nữ Anê Lê Thị Thành chúc phúc cho quý bà mẹ và cho tất cả chúng ta. Amen.
Mời xem video: